Zdegenerowani artyści czy zdegenerowana władza?

Spotkanie z Dorotą Nieznalską

Sztuka wolnych ludzi zawsze będzie uwierać władzę dążącą do autorytaryzmu. Rządzący nie potrzebują twórczej narracji, tylko prostej propagandy – dlatego atakują artystów. Wszystko co podaje w wątpliwość ich model patriotyczno–narodowej magmy, określane jest jako niebezpieczne, wrogie Polsce i jej mieszkańcom.
Niezależni twórcy mimo to działają, zadają pytania, diagnozują i oceniają naszą rzeczywistość.
W Teatrze Ósmego Dnia będziemy rozmawiać z tymi artystami, których rządzący nazywają artystami zdegenerowanymi. Robią to wprost, jak w przypadku ministra Glińskiego, który tym mianem określił reżysera Wojciecha Smarzowskiego, robią to też przez sieć opresji państwowej (procesy o obrazę uczuć religijnych czy zniesławienie), ekonomicznej (nie przydzielanie publicznych dotacji nieprawomyślnym artystom) czy symbolicznej (pomijanie i unieważnianie dorobku artystów).
Takie działania pojawiają się we wszystkich dyktaturach, a dodatkowo wydaje się, jakby historia zatoczyła koło: znów do głosu dochodzi cenzura, a podrzędni urzędnicy prześcigają się w przestrzeganiu przed sztuką demoralizującą młodzież.
Trudno uniknąć najgorszego skojarzenia z nazistowską Entartete Kunst- sztuką uznawaną przez państwo za zdegenerowaną, tworzoną przez artystów wg ówczesnej władzy „wynaturzonych” przeciwstawianym artystom „czystym rasowo”. Wystawę skonfiskowanych dzieł z nurtu Dadaizmu, Ekspresjonizmu, Kubizmu, Impresjonizmu, Fowizmu, Surrealizmu zorganizował w 1937 roku w Monachium Adolf Ziegler pod egidą szefa propagandy nazistowskich Niemiec Josefa Goebbelsa. Państwo Niemieckie pozbyło się wówczas sprzedając za granicę po zaniżonych cenach lub zwyczajnie niszcząc ponad 16 tysięcy dzieł sztuki. Czy to los, który czeka naszych artystów? Mamy nadzieję, że dopóki będziemy przypominać i ostrzegać, do tego najgorszego wykluczenia artystów nie dojdzie.

Dorota Nieznalska - Urodzona 1973 r. w Gdańsku. Ukończone Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie. Od 1993 r. studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w pracowni prof. F. Duszenki oraz pracowni multimedialnej, gdzie w 1999 r. obroniła dyplom. Współpracowała z Galerią Wyspa i Fundacją Wyspa Progress w Gdańsku.
W latach 2002-2010, instalacja Pasja stała się przyczyną najważniejszego procesu sądowego dotyczącego polskiej sztuki współczesnej. Równocześnie, proces ten był istotnym punktem zwrotnym toczącej się w Polsce wojny kulturowej, a dla samej autorki traumatycznym przeżyciem stygmatyzującym i cenzurującym jej sztukę na wiele lat.
W 2013 r. uzyskała stopień doktora na Wydziale Rzeźby, Kierunek Intermedia Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W latach 2010-2017 wykładowczyni na Wydziale Rzeźby i Intermediów ASP Gdańsk.
Realizuje prace z zakresu rzeźby, instalacji, fotografii, wideo. W swoich wczesnych pracach wykorzystywała między innymi symbole religijne. Problem silnej tradycji katolickiej panującej w Polsce łączyła z męską dominacją w społeczeństwie. Poruszała także tematy tożsamości, seksualności oraz stereotypowych ról kobiet i mężczyzn. Obecnie interesują ją zagadnienia relacji społecznych i politycznych w kontekście przemocy. Realizuje projekty badawcze dotyczące miejsc pamięci, śladów pamięci/zapomnienia oraz historii.