Teatr Ósmego Dnia – od 1964 roku

 

Gdy mówimy o historii siłą rzeczy używamy czasownika w czasie przeszłym: był, była, było.
Wkraczając w nową dekadę historii Teatru Ósmego Dnia, po sześciu intensywnych dziesięcioleciach pracy zwracamy uwagę na to co jest.

Przypominamy co jest częścią historii naszego Teatru i co mimo upływu czasu trwa. Zmieniają się okoliczności, w których pracujemy, odchodzą osoby współpracujące z nami, ale przychodzą też nowe. Świat nabrzmiewa wydarzeniami, wymieniają się pokolenia, a my wciąż jesteśmy!

W latach 60. XX wieku Teatr Ósmego Dnia jest częścią zjawiska, nazywanego teatrem studenckim, ale szybko zaczyna szukać innych metod działania, odkrywa najnowsze techniki aktorstwa i nowe teorie teatru, spotykając się z Jerzym Grotowskim i jego uczniami. Młodzi twórcy szukają własnego głosu.

 

Dekada lat siedemdziesiątych to uważne obserwowanie rzeczywistości i polemizowanie z nią. Jak czytamy w programowym tekście jednego z założycieli Teatru, Lecha Raczaka, praca artystyczna polega wtedy: na budzeniu nieufności, kwestionowaniu schematów myślowych, stereotypów kulturowych nie w toku detektywistycznego dociekania, kto jest odpowiedzialny za ich kultywowanie, ale przez zadawanie pytania sobie i widzom: co zrobimy dla ich unicestwienia.

Fot. Spektakl Przecena dla wszystkich, Teatr Ósmego Dnia, 1997, arch. Teatru Ósmego Dnia.

W latach 80. Teatr Ósmego Dnia staje się teatrem profesjonalnym aktorzy otrzymują etaty w Estradzie Poznańskiej. Współpraca z KOR, działalność podziemnej Solidarności oraz coraz odważna, polityczna wymowa spektaki doprowadzają jednak do szykan ze strony ówczesnej władzy, które kończą się przymusową emigracją i działalnością Zespołu w różnych krajach Europy.

Preview

 

 Fot. Spektakl „Więcej niż jedno życie” (1983) fot. Leszek Szczaniecki

W ostatniej dekadzie XX wieku Zespół wraca do Poznania, by w wywalczonej przez siebie siedzibie przy ul. Ratajczaka 44 budować ośrodek kulturalny, miejsce ożywionych dyskusji i spotkań z ciekawymi ludźmi. Na 2 piętrze w budynku Arkadii pracują młode grupy teatralne, które wkrótce staną się rozpoznawalnymi wśród teatrów alternatywnych w Polsce: Teatr Porywacze Ciał, Teatr Biuro Podróży czy artyści tworzący poznańską Strefę Ciszy. W tym miejscu Teatr gości też wiele grup artystycznych z Polski i całego świata. Teatr Ósmego Dnia jest w tym czasie pionierem w tworzeniu widowiskowych spektakli ulicznych.

 Fot. Spektakl „Sabat” (1993) zdjęcie z archiwum Fundacji Rozwoju Miasta Poznania

 

W nowy wiek Teatr Ósmego Dnia wchodzi z prezentacjami swoich spektakli w wielu krajach świata. Kultowa już „Arka”, wciąż aktualna, przyciąga na ulice w wielu krajach świata, takich jak: Niemcy, Szwecja, Francja, Wielka Brytania, Rumunia, Chorwacja, Włochy, Hiszpania, Meksyk, Chile, Kolumbia, Wenezuela, Kostaryka, Korea Południowa czy Singapur. Teatr mierzy się z historią w ogólnym sensie, ale też ze swoimi osobistymi historiami – po przeczytaniu teczek na swój temat w IPN tworzy spektakl „Teczki”, który pokazywany będzie wielokrotnie w USA i innych krajach.

 

Może być zdjęciem przedstawiającym 4 osoby

  Spektal „Teczki”, Teatr Ósmego Dnia, październik 2024, fot. Zdzisław Orłowski. 

 Kolejne dekady XXI wieku są dla Teatru wciąż bardzo twórcze. Do zespołu dołączają nowe osoby, do teatru przychodzą różne grupy, ludzi młodych i seniorów, a kiedy zaszła taka potrzeba – z powodu wojny w Ukrainie – także dzieci uchodźców i ich rodziny. To miejsce intelektualnego fermentu, ale też spotkania osób o różnych doświadczeniach, często zagrożonych wykluczeniem społecznym, jak na przykład osadzeni, osoby w kryzysie bezdomności, seniorzy. Teatr nadal dba o swoje studenckie korzenie, współpracując z uczelniami Poznania, a przede wszystkim ich studentami i absolwentami.

Nie zapominamy i wracamy do niemal setki tytułów, które zagraliśmy, co przekłada się na tysiące spektakli i dziesiątki tysięcy widzów.

To oni właśnie są największą wartością teatru – ludzie.
Ludzie są inspiracją Teatru Ósmego Dnia, zarówno jako wspólnoty jak i jednostki.
Nasza twórczość nie jest próbą zaspokojenia artystycznego ego, nie zajmujemy się moralizowaniem, jesteśmy wolni od wszelkich artystycznych definicji czy mód, które ograniczają wolność artysty. Jesteśmy zawsze przy ludziach, słuchamy ich historii, przekazujemy ludziom to, co wypracowaliśmy w procesie zbiorowej kreacji.

Ważna jest dla nas rzeczywistość, która nas otacza. Nieustannie jesteśmy zaangażowani w życie społeczne, opowiadamy się po stronie dobra i zawsze sprzeciwiamy się przemocy i krzywdzeniu ludzi.

Jesteśmy już od ponad 30 lat miejską instytucją kultury, ale taką, która nie zamyka się na innych. Jesteśmy teatrem dla ludzi, nie tylko poprzez tematykę, którą podejmujemy w naszej twórczości. W naszych murach spotkać może się młodzież, która nie ma swojego miejsca, a nasi widzowie wiedzą, że w Teatrze Ósmego Dnia mogą porozmawiać, zadać pytania, poszukiwać wspólnie odpowiedzi. Gdy tylko znajdujemy pretekst, budujemy dla naszych gości bezpieczną przestrzeń spotkania i za każdym razem jesteśmy zadziwieni jak wielkie jest na nią zapotrzebowanie.
Dlatego Teatr Ósmego Dnia to teatr dla ludzi. Niezmiennie od 1964 roku.

Teatr Ósmego Dnia
Zespół artystyczny:
Aktorzy: Ewa Wójciak, Adam Borowski, Tadeusz Janiszewski, Marcin Kęszycki, Marek Kościółek, Janusz Stolarski
Scenograf: Jacek Chmaj
Dyrektorka: Renata Stolarska
Główna Księgowa: Anna Trojnara
Dział programowy: Jagoda Gruszczyńska, Szymon Bojdo
Koordynacja biura: Tomasz Puchalski
Dział techniczny: Przemysław Mosiężny, Piotr Najrzał
Fotograf: Zdzisław Orłowski
Utrzymanie czystości: Nataliia Akhtyrska