Teatr Ósmego Dnia – od 1964 roku

 

Gdy mówimy o historii siłą rzeczy używamy czasownika w czasie przeszłym: był, była, było.
Wkraczając w nową dekadę historii Teatru Ósmego Dnia, po sześciu intensywnych dziesięcioleciach pracy zwracamy uwagę na to co jest.

 

Przypominamy co jest częścią historii naszego Teatru i co mimo upływu czasu trwa. Zmieniają się okoliczności, w których pracujemy, odchodzą osoby współpracujące z nami, ale przychodzą też nowe. Świat nabrzmiewa wydarzeniami, wymieniają się pokolenia, a my wciąż jesteśmy!

W latach 60. XX wieku Teatr Ósmego Dnia jest częścią zjawiska, nazywanego teatrem studenckim, ale szybko zaczyna szukać innych metod działania, odkrywa najnowsze techniki aktorstwa i nowe teorie teatru, spotykając się z Jerzym Grotowskim i jego uczniami. Młodzi twórcy szukają własnego głosu.

 

Dekada lat siedemdziesiątych to uważne obserwowanie rzeczywistości i polemizowanie z nią. Jak czytamy w programowym tekście jednego z założycieli Teatru, Lecha Raczaka, praca artystyczna polega wtedy: na budzeniu nieufności, kwestionowaniu schematów myślowych, stereotypów kulturowych nie w toku detektywistycznego dociekania, kto jest odpowiedzialny za ich kultywowanie, ale przez zadawanie pytania sobie i widzom: co zrobimy dla ich unicestwienia

Fot. Spektakl Przecena dla wszystkich, Teatr Ósmego Dnia, 1978

W latach 80. Teatr Ósmego Dnia staje się teatrem profesjonalnym aktorzy otrzymują etaty w Estradzie Poznańskiej. Współpraca z KOR, działalność podziemnej Solidarności oraz coraz odważna, polityczna wymowa spektaki doprowadzają jednak do szykan ze strony ówczesnej władzy, które kończą się przymusową emigracją i działalnością Zespołu w różnych krajach Europy.

 Fot. Spektakl  „Auto da Fé” (1985)

W ostatniej dekadzie XX wieku Zespół wraca do Poznania, by w wywalczonej przez siebie siedzibie przy ul. Ratajczaka 44 budować ośrodek kulturalny, miejsce ożywionych dyskusji i spotkań z ciekawymi ludźmi. Na 2 piętrze w budynku Arkadii pracują młode grupy teatralne, które wkrótce staną się rozpoznawalnymi wśród teatrów alternatywnych w Polsce: Teatr Porywacze Ciał, Teatr Biuro Podróży czy artyści tworzący poznańską Strefę Ciszy.

W tym miejscu Teatr gości też wiele grup artystycznych z Polski i całego świata. Teatr Ósmego Dnia jest w tym czasie pionierem w tworzeniu widowiskowych spektakli ulicznych.

Fot. Spektakl „Sabat” (1993) zdjęcie z archiwum Fundacji Rozwoju Miasta Poznania

W nowy wiek Teatr Ósmego Dnia wchodzi z prezentacjami swoich spektakli w wielu krajach świata. Kultowa już „Arka”, wciąż aktualna, przyciąga na ulice w wielu krajach świata, takich jak: Niemcy, Szwecja, Francja, Wielka Brytania, Rumunia, Chorwacja, Włochy, Hiszpania, Meksyk, Chile, Kolumbia, Wenezuela, Kostaryka, Korea Południowa czy Singapur. Teatr mierzy się z historią w ogólnym sensie, ale też ze swoimi osobistymi historiami – po przeczytaniu teczek na swój temat w IPN tworzy spektakl „Teczki”, który pokazywany będzie wielokrotnie w USA i innych krajach.

  Fot. Spektakl „Teczki”, Teatr Ósmego Dnia

 Kolejne dekady XXI wieku są dla Teatru wciąż bardzo twórcze. Do zespołu dołączają nowe osoby, do teatru przychodzą różne grupy, ludzi młodych i seniorów, a kiedy zaszła taka potrzeba – z powodu wojny w Ukrainie – także dzieci uchodźców i ich rodziny. To miejsce intelektualnego fermentu, ale też spotkania osób o różnych doświadczeniach, często zagrożonych wykluczeniem społecznym, jak na przykład osadzeni, osoby w kryzysie bezdomności, seniorzy. Teatr nadal dba o swoje studenckie korzenie, współpracując z uczelniami Poznania, a przede wszystkim ich studentami i absolwentami.

Fot. Spektakl „Portietrnia. Wersja druga” (2019)

Ważna jest dla nas rzeczywistość, która nas otacza. Nieustannie jesteśmy zaangażowani w życie społeczne, opowiadamy się po stronie dobra i zawsze sprzeciwiamy się przemocy i krzywdzeniu ludzi.

Jesteśmy już od ponad 30 lat miejską instytucją kultury, ale taką, która nie zamyka się na innych. Jesteśmy teatrem dla ludzi, nie tylko poprzez tematykę, którą podejmujemy w naszej twórczości. W naszych murach spotkać może się młodzież, która nie ma swojego miejsca, a nasi widzowie wiedzą, że w Teatrze Ósmego Dnia mogą porozmawiać, zadać pytania, poszukiwać wspólnie odpowiedzi. Gdy tylko znajdujemy pretekst, budujemy dla naszych gości bezpieczną przestrzeń spotkania i za każdym razem jesteśmy zadziwieni jak wielkie jest na nią zapotrzebowanie.
Dlatego Teatr Ósmego Dnia to teatr dla ludzi. Niezmiennie od 1964 roku.

Fot. Spektakl „Arka” (2001)

Teatr Ósmego Dnia

  • Zespół artystyczny: Aktorzy: Ewa Wójciak, Adam Borowski, Tadeusz Janiszewski, Marcin Kęszycki, Marek Kościółek, Janusz Stolarski Scenograf: Jacek Chmaj
  • Dyrektorka: Renata Stolarska
  • Główna Księgowa: Anna Trojnara
  • Dział programowy: Jagoda Gruszczyńska, Szymon Bojdo, Bartosz Leśniewski
  • Koordynacja biura: Tomasz Puchalski
  • Dział techniczny: Przemysław Mosiężny, Piotr Najrzał
  • Fotograf: Zdzisław Orłowski
  • Utrzymanie czystości: Nataliia Akhtyrska

 Fot. Spektakl  „Auto da Fé” (1985)

Spektakle Teatru Ósmego Dnia 

  • 1964: TREŚĆ GOREJĄCA
  • 1965: Ziemia jest okrągła; Fale doświadczeń; WIELKI TESTAMENT; Lalek
  • 1966: Męczeństwo i śmierć Jean-Paul Marata przedstawione przez zespół aktorski przytułku w Charenton pod kierownictwem pana De Sade’a
  • 1967: Warszawianka; Taniec śmierci i pomyślności; Ziemia jałowa
  • 1968: Edward II, burzliwe panowanie i żałosna śmierć króla Anglii z tragicznym upadkiem dumnego Mortimera; Chwila bez imienia; Duma o hetmanie
  • 1969: Duma o hetmanie (wersja druga); Escurial
  • 1970: WPROWADZENIE DO…
  • 1971: Sztafeta; JEDNYM TCHEM 

Fot. Spektakl „Jednym tchem” (1971)

  • 1972: Jednym tchem (wersja druga); INTEGRACJA
  • 1973: WIZJA LOKALNA; WIZJA LOKALNA (WERSJA DRUGA)
  • 1975: MUSIMY POPRZESTAĆ NA TYM, CO TU NAZWANO RAJEM NA ZIEMI…?

Fot. Spektakl MUSIMY POPRZESTAĆ NA TYM, CO TU NAZWANO RAJEM NA ZIEMI…? (1975)

1977: PRZECENA DLA WSZYSTKICH

Fot. Spektakl „Przecena dla wszystkich” (1977)

  • 1978: POEZJA NA ULICE! (akcja uliczna); LIBERTÉ D’EXPRESSION (Uliczna manifestacja teatralna)
  • 1979: ACH, JAKŻE GODNIE ŻYLIŚMY
1981: WIĘCEJ NIŻ JEDNO ŻYCIE

Fot. Spektakl „Więcej niż jedno życie”

  • 1982: Przypowieść; Wzlot
  • 1983: RAPORT Z OBLĘŻONEGO MIASTA
  • 1984: CUDA I MIĘSO
  • 1985: PIOŁUN; AUTO-DA-FÉ; MAŁA APOKALIPSA

Fot. Spektakl „Piołun” (1985)

  • 1986: JEŚLI PEWNEGO DNIA W MIEŚCIE SZCZĘŚLIWYM…; PASSEGIATA A MEZZ’ARIA (Spacerując ponad ziemią); Legendy (projekt plenerowy)
  • 1989: Odysea ’89 (Mir Caravane); MIĘSO / 1988: PASTORAŁKA / 1987: Progetto la Peste (projekt plenerowy)
  • 1991: ZIEMIA NICZYJA; WSCHÓD (PROJEKT PLENEROWY)
  • 1993: ZIEMIA NICZYJA (WERSJA DRUGA); ZIEMIA NICZYJA (WERSJA TELEWIZYJNA); SABAT

Fot. Spektakl „Ziemia niczyja”

  • 1994: TAŃCZ, PÓKI MOŻESZ
  • 1998: ULTIMUS (PROJEKT PLENEROWY NA EXPO 98), SZCZYT
  • 1999: PO DRUGIEJ STRONIE (PROJEKT PLENEROWY)
  • 2000: A JEDNAK SIĘ KRĘCI (PROJEKT PLENEROWY NA EXPO 2000); ARKA

Fot. Spektakl „Szczyt” (1998)

  • 2003: MIASTO (PROJEKT PLENEROWY); PORTIERNIA
  • 2006: CZAS MATEK
  • 2007: TECZKI
  • 2008: TECZKI (WERSJA TELEWIZYJNA)
  • 2009: PARANOICY I PSZCZELARZE
  • 2010: MIASTO II (PROJEKT PLENEROWY)
  • 2011: OSADZENI. MŁYŃSKA 1
  • 2012: DO WŁADZY WIELKIEJ I SPRAWIEDLIWEJ

Fot. Spektakl „Osadzeni. Młyńska 1”

Fot. Spektakl „Do władzy wielkiej i sprawiedliwej”

  • 2013: PODWÓRKO ZGIERSKA 38 (INSTALACJA TEATRALNA); CEGLORZ – PROJEKT SPOŁECZNO-ARTYSTYCZNY; POWINNA BYĆ NIEUFNOŚCIĄ – STANISŁAW BARAŃCZAK (CZYTANIE PERFORMATYWNE)
  • 2014:, FACTORY; EGZORCYZMY. ŚWIĘTE KROWY; SUMMIT_2.0; DWIE NIEPODOBNE HISTORIE
  • 2015: MIĘDZY RUDĄ A RDZĄ – STANISŁAW BARAŃCZAK (CZYTANIE PERFORMATYWNE); I ROZSTAWILI NAMIOT WŚRÓD NAS

Fot. Spektakl „I rozstawili namiot wśród nas”

  • 2016: GNIEW
  • 2017: PARAGRAF 196 KK (ĆWICZENIA Z TERRORU); DZIECI REWOLUCJI
  • 2018: ZABRANIA SIĘ ZABRANIAĆ (ULICZNA AKCJA PERFORMATYWNA – WARSZTATY Z REWOLUCJI)

Fot. Spektakl „Paragraf 196kk (świczenia z terroru)”

  • 2019: PORTIERNIA (WERSJA DRUGA); ALLEGRO AGITATE (UTWÓR, KTÓRY MUSI BYĆ WYKONYWANY Z NIESPOKOJNĄ, UDRĘCZONĄ MINĄ)
  • 2020: BIOGRAFIOŁY I INNE WIERSZE STANISŁAWA BARAŃCZAKA – REALIZACJA ONLINE; NIEWIDZIALNE KOBIETY (CZYTANIE PERFORMATYWNE); DO WŁADZY WIELKIEJ I SPRAWIEDLIWEJ – REALIZACJA ONLINE
  • 2021: NA ODWRÓT WYWRÓT ORAZ OPAK – CYKL FILMÓW ANIMOWANYCH; PARAGRAF 195 KK (ĆWICZENIA Z TERRORU) – REALIZACJA ONLINE; PIERWSZY STRZAŁ

Fot. Spektakl „Pierwszy strzał”

  • 2022: KAFKA: [TEKST URYWA SIĘ]
  • 2023: TLEN 21; HISTORIE RODZIN TĘCZOWYCH (CZYTANIE PERFORMATYWNE)
  • 2024: STRACONY SEN; NIC NIE WIEMY NA PEWNO
  • 2025: SZCZĘŚLIWA GWIAZDA

Fot. Spektakl „Szczęśliwa gwiazda”

Fot. Spektakl „Nic nie wiemy na pewno” 

Fot. Spektakl „Tlen 21”